Mirza Muhammed Ali Cemalzade Kimdir-Hayatı-Biyografisi

20. yüzyıl İran edebiyatının en önemli temsilcilerinden.

Beyrut ve Avrupa’da öğrenim gördü. Fransa’da hukuk okuduktan sonra Berlin’e geçti ve burada yabancıların İran’a müda¬halesine karşı çıkan İranlı milliyetçilere katıldı; ünlü Kava dergisi için yazılar yazdı. İlk başarılı öyküsü Farsi Seker est (Farsça Şekerdir), 1922′de Yeki Bud Yeki Nebud (Bir Varmış Bir Yokmuş) adıyla yayımla¬nan ve modern İran düzyazısının öncüsü kabul edilen öykü kitabında yayımlandı. Yapıtın, toplumu cesur ve yergili bir biçim¬de eleştirmesi tutucu çevrelerde tepki uyan¬dırdı.

Cemalzade, bunu izleyen 20 yıl boyunca edebiyatla uğraşmadı. 1931′de Cenevre’de¬ki Uluslararası Çalışma Bürosu’nda görev aldı. Bu görevde kaldığı 25 yıl içinde ara şıra İran’ı ziyaret etti. Bu arada Cenevre Üni- versitesi’nde Farsça öğretti. Yapıtlarından çoğunu II. Dünya Savaşı döneminde ve sonrasında yazdı. Yergili romanı Darü’l- Mecaniriden (1941; Tımarhane) sonra yaz¬dığı Kulteşen-Divan’da (1946; Divan Muha¬fızı) çağdaş İran kültürünü ve değerlerini acımasızca eleştirdi. Öbür tanınmış yapıtları arasında, Rah-ı Âbname (1947; Su Kanalı¬nın Öyküsü) ve İsfahan’daki gençlik yılları¬nın anılarından oluşan Ser u Teh-i Yek Kirbas ya Isfahanname (1956; Altı Üstü Bir Elbise ya da Isfahanname) sayılabilir. İngi¬lizce, Almanca ve Fransızcadan Farsçaya çok sayıda yapıt çeviren Cemalzade’nin tarihsel, toplumsal ve siyasal alanlarda yaz¬dığı yapıtları da vardır.